یو بهرني هېواد ته سفر د احتیاطي پلان جوړونې او د امنیتي او قانوني ټکو په نظر کې نیولو ته اړتیا لري، کوم چې افغانان باید ایران ته د سفر کولو لپاره هم په نظر کې باید ولري. د هغو افغانانو لپاره چې ممکن د کوم دلیل لپاره ایران ته سفر وکړي، دا مهمه ده چې د قانوني اړتیاوو او امنیتي لارښوونو په اړه پوره پوهه ولري څو د خوندي او له ستونزو څخه پرته سفر تجربه کړي.
دا مقاله ایران ته د افغانانو د خوندي سفر لپاره مهمې لارښوونې وړاندې کوي.
ایران ته د سفر لپاره د خوندیتوب مهمې لارښوونې
د اعتبار وړ سفري اسنادو درلودل
- افغانان مخکې له دې چې ایران ته سفر وکړي، باید ډاډ ترلاسه کړي چې دوی د سفر اړین اسناد لکه معتبر پاسپورتونه او ایرانۍ ویزې لري چې په قانوني توګه ایران ته سفر وکړي.
- سپارښتنه کېږي چې د خپلو سفري اسنادو یوه کاپي له ځانه سره ولرئ او اصلي مو په خوندي ځای کې وساتئ. دا ټکی په ایران کې د سفر پر مهال د سفري اسنادو د خوندي ساتلو پر اهمیت ټینګار کوي.
- د ایران حکومت ښايي د دغه هېواد د ویزې غوښتونکو ټولنیزې پاڼې وګوري. نو افغانان باید په ټولنیزو رسنیو کې د افواهاتو او ناسمو معلوماتو له خپرولو ډډه وکړي. دوی باید حقایقو ته غاړه کېږدي او د حساسو سیاسي یا مذهبي مسلو په اړه د تبصرو څخه ډډه وکړي چې ممکن د ایران چارواکو ته زیان ورسوي.
- د ویزې له مخې له ټاکلې مودې څخه زیات په ایران کې مه اوسئ. په ایران کې د زیاتې مودې پاتې کېدل د جریمې لکه 50 ډالر د یو ورځ پر سر او ان د اخراج سبب کېدی شي. له همدې امله، دا اړینه ده چې د ویزې پای نېټې تعقیب کړئ او د هغې مطابق پلان جوړ کړئ. که تاسو اړتیا لرئ د خپل استوګنې موده وغځوئ، د اړوندو چارواکو سره اړیکه ونیسئ او ستاسو د ویزې له پای ته رسېدو دمخه د تمدید غوښتنه وکړئ.
د مجاز سرحدونو او لارو څخه ننوتل
- افغانانو ته مشوره ورکول کېږي چې ایران ته د رسمي پولو او لارو لکه اسلامقلعه، ابونصر فراهی و زرنج له لارې ننوځي. د قانوني ننوتلو د لارو کارول د کډوالۍ مقرراتو سره موافقت تضمینوي او د هر ډول قانوني پېچلتیا مخه نیسي.
- څرنګه چې د ایران ښارونو ته غځېدلې پولې او لارې د ایراني پولیسو او پوځ له خوا څارل کېږي، نو افغانان باید له ایراني پولیسو او پوځ سره په نرمۍ او درناوي خبرې وکړي. دوی باید د هر ډول تېزې یا جنجالي ژبې کارولو څخه ډډه وکړي، ځکه چې دا کېدی شي غلط فهمي یا حتی قانوني ستونزې رامنځته کړي.
- هېڅکله ډیر بهرني اسعار لکه ډالر، یورو یا پونډ مه له ځان سره مه ګرځوئ او هڅه وکړئ چې ایرانۍ پیسې (تومان) له ځانه سره ولرئ. مخکې له دې، سپارښتنه کېږي چې یوازې د ورځني لګښتونو لپاره اړین پیسې ولرئ او پاتې نور په خوندي ځای کې وساتئ. د لوی مقدار اسعارو لېږدول ممکن د وران کارو او چارواکو پام ځانته راجلب کړي. دا هم سپارښتنه کېږي چې په مجاز بانکونو یا پیسو بدلولو مرکزونو کې د اسعارو تبادله وکړئ څو د درغلیو مخه ونیول شي.
د پاسپورټ ټاپه کول
- ایران ته د ننوتلو دمخه، افغانان باید ډاډ ترلاسه کړي چې د دوی پاسپورټونه د ایران د ننوتلو ټاپې سره په سمه توګه ټاپه شي. دا ټاپه د قانوني ننوتلو ثبوت په توګه مهم او د چارواکو، پولیسو او ایراني پوځ سره د هر ډول تعامل لپاره اړین دی.
- ډاډ ترلاسه کړئ چې ستاسو افغان پاسپورټ او د ایران ویزه سمه او معتبره ده، که نه نو تاسو به د جریمې او زندان شرایطو په ګډون له قانوني ستونزو سره مخ شئ.
خوندي سفر
- افغانان باید په یواځې توګه له سفر څخه ډډه وکړي، په ځانګړې توګه د شپې، او تل باوري خلکو ته د خپل د ځای په اړه خبر ورکړي. دا لارښوونې ایران ته د سفر پر مهال د احتیاطي تدابیرو اهمیت په ځانګړې توګه د افغانانو لپاره دا په ګوته کوي. دا اړینه ده چې یوازې د سفر کولو څخه ډډه وکړئ، په ځانګړې توګه د شپې، او د خوندیتوب دلیلونو لپاره، یو څوک د خپل ځای په اړه خبر کړئ.
- کله چې په ایران کې دننه سفر کوي، افغانان باید د عامه ټرانسپورت کارولو په وخت کې احتیاط وکړي او یوازې جواز لرونکي ټکسي یا د مسافرو وړونکو موټرو خدمات وکاروي. که تاسو د عامه ټرانسپورت کارولو ته اړتیا لرئ، ډاډ ترلاسه کړئ چې مخکې له مخکې د لارو او مهال وېشونو په اړه معلومات لرئ.
- افغانان باید له احتیاط څخه کار واخلي او د ایران په لویو ښارونو او مهمو سیمو کې له غیر ضروري تګ راتګ څخه ډډه وکړي. په حساسو ځایونو کې د دوی د شتون په کمولو سره، دوی کولی شي د شک پیدا کولو یا د قانون پلي کوونکو ادارو د پام اړولو مخه ونیسي.
په معتبر ځایونو کې د پاتې کېدو غوره کول
- افغانان باید په هوټلونو، مېلمستونونو یا نورو معتبرو ځایونو کې د اوسېدو په اړه فکر وکړي. خپل رسمي سفري اسناد وکاروئ کله چې په هوټلونو یا ورته ځایونو کې د استوګنې ځای خوندي وټاکئ څو د درغلیو څخه مخنیوی وشي. دا د ایراني چارواکو لخوا د توقیف خطر هم کموي.
- کله چې کور یا اپارتمان کرایه کوئ، تاسو باید داسې ځای غوره کړئ چې ډېری خلک یې د ایران د مختلفو ښارونو څخه وي او د افغانانو د کورونو شمېر لږ وي. دا کولی شي له دوی سره مرسته وکړي چې د ځایی خلکو لخوا د تبعیض یا دښمنۍ هدف وګرځي څوک چې دوی ته د بهرنیانو په توګه ګوري.
په ایران کې د درېیم هېواد په توګه استوګنه
- که تاسو د آلمان، فرانسه، ایټالیا یا کوم بل هیواد د بیامېشتېدنې پروګرام له لارې ایران ته کډوال شوي یاست، نو د خپلو اړوند نمایندګانو او استازو سره اړیکه ونیسئ. دا استازي کولی شي تاسو ته په ایران کې د پاتې کېدو پرمهال ارزښتناک معلومات درکړي. دا هم مهمه ده چې دوی د خپلو پلانونو او ستاسو په شرایطو کې د هر ډول بدلون په اړه خبر وساتئ.
- هڅه وکړئ خپله شپه او ورځ په هغو هوټلونو کې تېره کړئ چې د اړوندو هېوادونو لخوا تمویل شوي وي چې تاسو یې کرایه کړي او ځای په ځای کړي تر هغه چې تاسو د دې هېوادونو ویزه ترلاسه کړئ. دا هوټلونه معمولاً خوندي دي او د خپلو میلمنو لپاره کافي امنیتي تدابیر چمتو کوي. دا سپارښتنه کېږي چې د هوټل لارښوونې تعقیب کړئ او د هر ډول شکمن فعالیت څخه مخنیوی وکړئ.
- حتی که افغانانو د اروپايي هېوادونو ویزې اخیستې وي، باید سمدستي له ایران څخه په قانوني توګه سفر وکړي او د سفارت او اړوندو ادارو په همغږي دې دغه هېواد پرېږدي. دا مهمه ده چې له ایران څخه د وتلو لپاره قانوني کړنلارې تعقیب شي څو د هر ډول قانوني ستونزو یا خنډونو مخه ونیول شي.
- سپارښتنه کیږي چې د اړوند هېواد د سفارت یا قونسلګرۍ، د محلي پولیسو او روغتیایی مرکزونو د بیړني تماس شمېرې په خپل ګرځنده تلیفونونو کې خوندي کړئ. د بېړني حالت په صورت کې، د دې شمېرو شتون تاسو سره مرسته کوي چې ژر تر ژره د مناسبو چارواکو سره اړیکه ونیسئ.
د حساسو موضوعاتو څخه ډډه وکړئ
- افغان اتباع باید هېڅکله د ایران حساسو پوځي مرکزونو ته نږدې نه شي. دا سیمې معمولا په کلکه ساتل کیږي او هر ډول شکمن فعالیت د ایراني چارواکو لخوا نیول یا توقیف کېدی شي.
- افغانان باید په عامه ځایونو کې له نورو خلکو سره په حساسو سیاسي یا مذهبي مسایلو له خبرو ډډه وکړي. دا ټکی په دې اړتیا ټینګار کوي چې د ناپوهو خلکو سره یا په عامه ځایونو کې د حساسو سیاسي یا مذهبي بحثونو څخه ډډه وشي څو د غلط فهمۍ یا شخړې مخه ونیول شي.
- افغانان باید په سیاسي حلقو، ګوندي غونډو او فعالیتونو کې له ګډون څخه ډډه وکړي چې له سیاسي پلوه حساس ګڼل کیږي. په داسې فعالیتونو کې ښکیلتیا د چارواکو لخوا د ناغوښتل شوي پاملرنې او احتمالي قانوني پایلو لامل کېدی شي.
- افغانان باید په مظاهرو او لاریونونو کې له ګډون څخه ډډه وکړي. په عامه مظاهرو کې ګډون کول خطرونه لري لکه د قانون پلي کولو سره احتمالي شخړې یا په سیاسي حالاتو کې ښکیلتیا.
لارښوونې وڅارئ
- دا مهمه ده چې د ایران د اوسني وضعیت په اړه د باوري خبري سرچینو او رسمي حکومتي وېبپاڼو له لارې خبر واوسئ. د ایران په امنیتي وضعیت کې د هر ډول پرمختګ یا بدلون څخه ځان د معتبرو خبري سرچینو او رسمي دولتي وېبپاڼو په لوستلو خبر وساتئ.
- د ایران د بهرنیو چارو او کورنیو چارو وزارتونو لارښوونې تعقیب کړئ. د ایران حکومت کولی شي په هیواد کې د امنیتي وضعیت په پام کې نیولو سره وخت په وخت د استوګنې مشورې او لارښوونې صادر کړي. د دې لارښوونو تعقیب ستاسو د خوندیتوب ډاډ ترلاسه کولو او د هر ډول قانوني ستونزو څخه مخنیوي لپاره اړین دی.
- سیمه ایز قوانین له افغان مهاجرینو سره مرسته کوي چې د احتمالي شخړو او تاوتریخوالي مخه ونیسي. دا عمل د دوی د شخصي خوندیتوب او امنیت ساتلو کې مرسته کوي.
- دا د بهرنیانو لپاره خورا مهم دی چې په کوم هېواد کې لارښوونې او قوانین تعقیب کړي، او دا په ځانګړې توګه په ایران کې د افغان کډوالو لپاره خورا مهم دی.
پایله
پورته چمتو شوي د مفصل لارښوونې موخه د هغو افغانانو خوندیتوب او هوساینې په اړه معلومات دي چې ایران ته سفر کوي. د دې لارښوونو په لوستلو سره، افغانان کولی شي خپلې تجربې د خطرونو کمولو او د ټولنې او محلي چارواکو سره همغږي اړیکو ته وده ورکړي.
د افغانانو لپاره دا ډېره مهمه ده چې د سفري اسنادو لکه پاسپورټ او ایراني ویزې ولري او د قانوني بندرونو او لارو له لارې ایران ته داخل شي. دوی باید ډاډ ترلاسه کړي چې د دوی پاسپورټونه د ننه کېدو په وخت کې په سمه توګه ټاپه شوي او د استوګنې یا ټرانسپورت ذخیره کولو په وخت کې د درغلیو فعالیتونو ته پام وکړي.
د ایران حکومت ممکن د بشري حقونو او د کډوالو د ساتنې لارښوونې او قوانین جدي ونه ګڼي، نو ښه ده چې په دې اړه خبر وي. خو هغه افغانان چې د مهاجرت د حالت لپاره د UNHCR سره ځان راجسټر کولی شي له اخراج یا شړلو څخه به خوندي دي.
د دې مفصلو لارښوونو په لوستلو سره، افغانان کولی شي ایران ته د سفر پر مهال خپل خوندیتوب زیات کړي، خطرونه کم کړي، او په ایران کې د دوی د پاتې کېدو په اوږدو کې مثبت تعامل ته وده ورکړي. د اسانه او خوندي تجربې ډاډ ترلاسه کولو لپاره، سپارښتنه کېږي چې تاسو د اړوندو چارواکو لخوا صادر شوي مقرراتو یا سپارښتنو کې د هرډول بدلونونو څخه خبر واوسئ.
د "وپوښتئ" له کارپوهانو څخه د مرستې غوښتنه
هغه افغانان چې ځانګړو معلوماتو ته اړتیا لري، د "وپوښتئ" د معلوماتو مرکز ستاسو په خدمت کې دی. تاسو کولای شئ په انلاین بڼه د معلوماتو ترلاسه کولو لپاره د وپوښتئ "وټساپ شمېرې"(93729807235+) ، فېسبوک مسېنجر (Facebook Messenger) یا د وېبپاڼې د مسېنجر له لارې زموږ کارپوهانو سره اړیکه ونیسئ!
نور معلومات
هغه کسان چې په ټوله نړۍ کې د افغانانو لپاره د کډوالۍ، بیامېشتېدنې، ښوونیزو او لوړې زده کړې د پروګرامونو او د نورو بېلابېلو فرصتونو په اړه د لا ډېرو معلوماتو په لټه کې دي، او همدارنګه په افغانستان کې له نړیوالو سازمانونو څخه د بشردوستانه خدمتونو د معلوماتو او دولتي ادارو څخه د مدني اسنادو د اخیستلو د پړاوونو د پوهېدو په لټه کې دي، د "وپوښتئ" وېبپاڼې او ټولنیزو رسنیو ته مراجعه وکړي:
✓ د وپوښتئ وېبپاڼه (www.beporsed.org)