د امریکې دولت د افغان محصلینو لپاره هر کال د فولبرایټ (Fulbright Scholarship) سکالرشیپونه په نظر کې نيسي. دا د متحده ایالاتو یو وړیا سکالرشپ پروګرام دی چې د افغان زده کونکو په ګډون د ټولې نړۍ د وړ زده کونکو ته هر کال یا دوه کاله ورکول کېږي.
په هرصورت، په افغانستان کې د وروستیو سیاسي بدلونونو وروسته د افغانانو لپاره د فولبرایټ بورسونه بند شوي دي، خو د امریکې دولت اعلان کړی چې ډېر ژر به افغان محصلینو ته د فولبرایټ پروګرام لپاره د نوم لیکنې زمینه برابره کړي.
په دې لیکنه کې د افغان محصلینو لپاره د فولبرایټ امریکایي بورسونو لپاره د چمتوالي څرنګوالي په اړه عمومي معلومات وړاندې شوي.
د فولبرایټ مخینه
د فولبرایټ پروګرام د متحده ایالاتو د کانګرس له لوري تر دویم نړیوال جنګ وروسته رامینځته شو چې موخه یې د متحده ایالاتو اتباعو ته د نظریاتو تبادلې او د نورو هېوادونو اتباعو سره د اړیکو رامینځته کولو فرصت چمتو کولو سره د راتلونکي شخړو مخه نیول و. ولسمشر هري ایس ترومن د ۱۹۴۶ کال د اګست په لومړۍ نېټه د دغه پلان کړنلاره تصویب او لاسلیک کړه.
هر کال شاوخوا ۲۲۰۰ بورسونه د زده کړې، روزنې او څیړنې لپاره د فولبرایټ پروګرام له لارې ورکول کېږي. د دې پروګرام له جوړېدو راهیسې، له ۱۶۰ څخه زیاتو هېوادونو څخه ۴۰۰ زره زده کوونکو په دې پروګرام کې برخه اخیستې ده. برخه اخیستونکي د وړتیا او پوهې پربنسټ د سیالۍ بهیر له لارې د ټولنې له ټولو برخو څخه غوره کېږي.
د فولبرایټ د پخوانیو زده کونکو څخه ځينې یې چې خپلو ټولنو او نړۍ ته یې خدمت کړی، دا دي:
- ۴۰ اوسني یا پخواني ولسمشران یا د دولت مشران.
- ۶۰ د نوبل جایزې ګټونکي.
- د پلیټزر جایزې ۸۹ ګټونکي.
- ډېری نور مشران چې په عامه خدمت، سوداګرۍ، ساینس، تعلیم او هنر کې ښکیل دي.
د پروګرام په اړه عمومي معلومات
- کوربه موسسې: په متحده ایالاتو کې ساینسي موسسې او پوهنتونونه.
- درجه: د ماسټرۍ سند (MSC) او دوکتورا (PhD).
- د زده کړو څانګې: نږدې ټولې ساحې، په شمول د بین المللي ساحو په شمول، د فولبرایټ بورسونه شامل دي.
- د بورسونو شمیر: نه دی مشخص شوی.
- وړ هېوادونه: افغانستان او د نړۍ نور هېوادونه.
ګټې
د فولبرایټ سکالرشپ لپاره غوره شوي غوښتونکي به لاندې ګټو څخه برخمن شي:
- د زده کړو د مودې لپاره بودیجه؛
- لیلیه؛
- د ژوند لګښتونه او د ژوند تخصیص؛ او
- صحي بیمه.
- د تحصیلي ګټو بشپړ لیست لیدلو لپاره، په خپل هېواد کې د متحده ایالتونو د سفارت رسمي ویبپاڼې او پورټلونو ته مراجعه وکړئ.
د افغان غوښتونکو لپاره د فولبرایټ شرطونه
- شخص باید د افغانستان تابعیت ولري او په دې هېواد کې ژوند وکړي. غوښتنلیک سپارونکی باید د افغانستان کې وي او په افغانستان کې دایمي استوګنې ولري.
- هغه غوښتونکي چې د نورو هېوادونو دایمي اوسیدونکي وي د افغانستان د فولبرایټ سکالرشپ لپاره وړ نه دي.
- د ماسټرۍ دورې لپاره، غوښتونکي باید د لیسانس د بشپړولو اسناد له ځان سره ولري او د غوښتنلیک د پای نیټې څخه مخکې یې د غوښتنلیک فورم سره ولېږي. که چیرې د لیسانس سند بشپړ شوی وي او ډیپلوم نه وي ترلاسه شوی، غوښتونکی کولی شي له پوهنتون څخه تصدیق ترلاسه کړي.
- د لیسانس د دورې ټرانسکرپټ چې باید (غوره نومرې) پکې ولرئ، او دلیل یې دا دی چې د متحده ایالاتو پوهنتونونو ته ننوتل د سختې سیالۍ غوښتونه کوي.
- شخص باید د پروفیسورانو او هغو کسانو څخه چې له دوی سره یې کار کړی درې سپارښتنې لیکونه ولري. عموما، د سپارښتنې دوه لیکونه د پروفیسورانو (د پوهنتون د استادانو) څخه اخیستل کېږي او بل یې د غوښتونکي د ګمارونکي څخه دي.
- شخص باید لږ تر لږه په TOEFL iBT کې ۷۹، په IELTS کې ۶.۵ او په Duolingo کې ۱۰۵ نومرې ولري او د غوښتنلیک له فورم سره یې یوځای وسپاري. د PhD غوښتونکي باید لږترلږه د TOEFL نمرې ۸۰ ولري.
- وښتونکي باید د دوی په ټولنه کې د مشرتابه او رضاکارانه فعالیتونو لپاره احتمالي ظرفیت او علاقه وښیې. د سکالرشپ لپاره غوره نوماندان هغه څوک دي چې د خپلو زده کړو اړوند برخه کې فعالیتونه کوي. له همدې امله، د زده کړو په ډګر کې د لیوالتیا او کاري تجربه ښودنه خورا مهمه او اړینه ده.
- غوښتونکی باید څو مقالې (Application Essay) ولیکي، چې دا د غوښتنلیک لیک برخه ده. یوه مقاله باید د علاقه لیک (Personal Statement) په نوم ولیکل شي چې پکې د زده کړو شخصي هدف څرګند کړي او په بله مقاله کې په قوي دلیلونو سره د څیړنې موخې تشریح کړي.
- تمام برنامههای فولبرایت در افغانستان تنها برنده سکالرشپ را پشتیبانی میکند. افراد خانواده، از جمله همسران نمینتوانند برنده را در سفر به ایالات متحده امریکا تحت این برنامه همراهی کند.
- د هڅونې لیک (انګېزه لیک) او زده کړو پلان (Study Plan) باید هر یو له ۵۰۰ کلمو څخه ډېر نه وي.
- هغه غوښتونکي ته چې په متحده ایالاتو کې د پاتې تجربه نه لري لومړیتوب ورکول کېږي.
- د متحده ایالاتو دولتي کارکوونکي (دایمي کارمندان، لنډمهاله کارمندان، مشاورین او قراردادیان) او د دوی نږدې کورنۍ وړ نه دي.
- په افغانستان کې د فولبرایټ ټول پروګرامونه یوازې د یو سکالرشپ ګټونکي ملاتړ کوي. د کورنۍ غړي، د ژوندملګري (مېړه/مېرمن) په ګډون، نه شي کولی د دې پروګرام لاندې د امریکې متحده ایالاتو ته په سفر کې له ګټونکي سره یوځای شي.
د بورسونو لپاره وړتیا او غوره کېدل بېلابېلو هېوادونو ته په پام، ډېر توپیر لري ، نو مهرباني وکړئ د وړتیا او غوښتنلیک لارښودونو په اړه په خپل ځانګړي هېواد کې د متحده ایالاتو سفارت ویبپاڼې څخه لیدنه وکړئ، تر څو اړین معلومات ترلاسه کړئ.
اړین اسناد
په لومړي پړاو کې اړین اسناد
- د غوښتنلیک فورم چې په خپل وخت بشپړه شوې وي. (مهرباني وکړئ د فورم ډاونلوډ کولو لپاره دلته کلیک وکړئ).
- تازه شوې CV سي وي.
- د لیسانس د ټرانسکریپټ یوه کاپي که چیرې غوښتونکی د ماسټر برنامې لپاره غوښتنه کوي.
- د دوکتورا غوښتونکو لپاره د ماسټرۍ سند ټرانسکريپټ یوه کاپي.
- د انګلیسي ژبې د مهارت سند یوه کاپي.
- د نوم لیکنې ثابتولو لپاره د GRE عمومي پایله.
- د پروفیسورانو (استادانو) او هغو کسانو څخه چې غوښتونکي ور سره کار کړی درې (۳) سپارښتنې لیکونه. عموما، د سپارښتنې دوه لیکونه د پروفیسورانو څخه اخیستل کېږي او بل یې د غوښتونکي د ګمارونکي څخه.
تر غوره کېدو وروسته په دویم پړاو کې اړین اسناد
- د پاسپورټ د انځور/معلوماتو اړوندو پاڼو یوه کاپي چې د پای نیټه او د پاسپورټ شمیره ښيي.
- لیسانس دورې د ټرانسکریپټ او ډيپلوم تصدیق شوي کاپي (یوازې د ماسټرۍ غوښتونکو لپاره)
- ماسټرۍ دورې د ټرانسکریپټ او ډيپلوم تصدیق شوي کاپۍ (یوازې د دوکتورا نوماندانو لپاره)
- ژوندلیک یا Bio Data
اختیاري اسناد
تاسو کولی شئ د فولبرایټ غوښتنلیک سپارنې پر وخت اختیاري اسناد هم واستوئ. دا اسناد اړین نه دي او نشتوالی به یې ستاسو په غوښتنلیک منفي اغیزه ونه لري. په هرصورت، که تاسو د پام وړ څیړنې، رضاکار یا بېساري کار تجربه لرئ، تاسو باید دا اسناد ارومرو واستوئ، ځکه چې دغه اسناد به ستاسو په ټولیز غوښتنلیک کې مرسته وکړي.
- د بېساري فعالیتونو سند
- د رضاکارانه فعالیتونو سند
- بری لیکونه(اکاډمیک ویاړونه، او نور)
- د لیسانس سند (د ماسټرۍ برنامې غوښتونکي لپاره)
- د ماسټرۍ سند (یوازې د پی ایچ ډی غوښتونکي)
- پاسپورټ (که څه هم متحده ایالاتو ته د سفر لپاره پاسپورټ ته اړتیا ده، خو تاسو اړ نه یاست چې له غوښتنلیک سره یې یوځای په لومړي پړاو کې ولېږئ).
- د داخلې وړاندیزونه، که شتون ولري (د پوهنتون څخه د داخلې وړاندیز).
یادونه: ټول سپارل شوي اسناد باید په انګلیسي ژبه وي. په بله ژبه لیږل شوي اسناد به ونه منل شي. دا د غوښتونکي مسؤلیت دی چې ډاډ ترلاسه کړي چې اسناد په سمه توګه ژباړل شوي او د وړ چارواکي له لوري تصدیق شوي او دا چې هر سند د هغه نوم سره زیرمه شي چې ښودنه یې کوي.
د انګلیسي ژبې مهارت
په متحده ایالاتو کې د لیسانس، ماسټرۍ او دوکتورا په ګډون د ټولو اکاډمیک پروګرامونو تدریس عموما په انګلیسي ژبه دی. د فولبرایټ غوښتونکي اړ دي چې د غوښتنلیک په وخت کې لاندې شرایط په پام کې ونیسي:
- غوښتن لیک ورکوونکي باید لږترلږه د TOEFL/iBT نمرې 79 یا IELTS 6.5 ولري. کله چې غوښتنلیک وسپارئ (ټول غوښتونکي باید د انتخاب په وخت کې د TOEFL iBT معتبر نمرې ولري)
- ټول غوښتونکي باید ځانونه د ETS په ویبپاڼه، ets.org کې ثبت کړي.
- د TOEFL یا IELTS نومرو سکرین شاټ باید د غوښتنلیک ټولګه کې شامل شي.
څنګه غوښتنلیک وسپارم (How to Apply)؟
موږ یو ځل بیا ټینګار کوو چې د فولبرایټ سکالرشیپونه اوس په افغانستان کې د وروستیو سیاسي پرمختګونو له امله د افغانانو لپاره بند شوي دي. د امریکا حکومت اعلان کړی چې ډېر ژر به افغان محصلینو ته د فولبرایټ په پروګرام کې د ګډون زمینه برابره کړي. له همدې امله، موږ ستاسو د واردمخه چمتو کولو معلومات وړاندې کوو تر څو غوښتنلیک وسپارئ.
د لیکنې په پاتې برخه کې به موږ تاسو ته لارښوونه وکړو چې که د افغانستان لپاره د فولبرایټ بورسونه بیا پیل شي څنګه غوښتنلیک وسپارئ.
نو مخکې له دې چې تاسو د فولبرایټ پروګرام ته غوښتنلیک وسپارئ، دا کارونه په ګام ګام ترسره کړئ:
په شرایطو برابروالی
د لومړي ګام په توګه، مخکې له دې چې پرمخ لاړشئ د متحده ایالاتو د فولبرایټ زده کونکي پروګرام لپاره وړ والی وارزوئ.
انلاین غوښتنلیک یا اپلیکېشن جوړ کړئ
د خپلې غوښتنې لپاره رسمي ویبپاڼې ته لاړ شئ. تاسو باید ډاډ ترلاسه کړئ چې ټول اړین اسناد په سمه توګه اپلوډ شوي، تر څو USEFP ستاسو غوښتنلیک و ارزوي.
ستاسو د لیسانس ټرانسکرپټ او ډيپلوم اپلوډ کړئ
تاسو باید د خپل ۴ کلن لیسانس دورې څخه خپل ترلاسه شوي سندونه او ترانسکریپټ اپلوډ کړئ. همدارنګه، دا د مساوي پروګرام څخه ترلاسه شوی سند هم کېدی شي، په شمول د درې کلن نړیوال لیسانس سند یا ACCA پروګرامونه.
د GRE عمومي او TOFEL ازموینې پایلې ترلاسه کول
کله چې خپل غوښتنلیک بشپړ کړئ، تاسو ممکن د GRE رسمي نومرو راپور ورکړئ. که نه، تاسو ته اجازه درکول کېدی شي چې د ازموینې په ورځ ورکړل شوي نارسمي GRE نومرې وړاندې کړئ.
دوه مقالې چمتو کړئ
د فولبرایټ پروګرام لپاره، تاسو باید دوه مقالې چمتو کړئ. هره مقاله باید ډېر تر ډېره ۸۰۰ کلمې وي او باید د غوښتنلیک په فارم کې ټاکل شوي ځای کې ولیکل شي. مخکې له دې چې تاسو لیکل پیل کړئ، ذهن ارام کړئ او ستاسو د بورډ له لوري د غوره کېدو لپاره ستراتیژي جوړه کړئ.
د سپارښتنې درې لیکونه چمتو کړئ
کله چې خپل غوښتنلیک انلاین ډکوئ، تاسو باید د سپارښتنې درې (۳) لیکونه هم اپلوډ کړئ او خپل غوښتنلیک د نیټې د پای څخه وړاندې وسپارئ.
خپله سي وي CV اپلوډ کړئ
ډاډ ترلاسه کړئ چې ستاسو CV تازه او دومره دقیقه ده چې ځان پرې پر غوراوي بورډ پلورلی شئ. تاسو باید سي وي د غوښتنلیک فورم کې په ټاکل شوي ځای کې اپلوډ کړئ.
د انلاین غوښتنلیک استول
د پورته ټولو اسنادو اپلوډ کولو وروسته، تاسو کولی شئ خپل غوښتنلیک واستوئ. ډاډ ترلاسه کړئ چې تاسو دا جاره د پای نیټې څخه مخکې ترسره کوئ. د فولبرایټ سکالرشپ په غوره ټکی دا دی چې د غوښتنلیک فیس پکې نه شته.
غوښتنونکی باید د فولبرایټ پروګرام له لوري ټاکل شوي اړین ټول اسناد په یوه پی ډی اف فایل کې سکین او تنظیم کړي. د پی ډی ایف ګډ فایل او د ایډيټ وړ پی ډی ایف غوښتنلیک فورم د بریښنالیک له لارې د پای نیټې څخه دمخه KabulFulbright@state.gov ته واستوئ. دواړه فایلونه باید ستاسو د بشپړ نوم او د زده کړو سره سم نومول شي.
ستاسو د بریښنالیک موضوع (Subject) باید ستاسو د بشپړ نوم او د زده کړو څانګې سره سم ولیکل شي. د فولبرایټ پروګرام به نابشپړ غوښتنلیکونه په پام کې ونه نیسي.
مهرباني وکړئ په یاد ولرئ چې تاسو باید اسناد په انګلیسي ژبه په PDF بڼه کې د اړونده نوم سره سم ونوموئ او پورتنۍ بریښنالیک ته یې واستوئ. په یاد ولرئ چې د فولبرایټ پروګرام د ارزونې لپاره بې نومه اسناد په پام کې نه نیسي.
د غوښتنلیک سپارلو وروستۍ نیټه
افغان غوښتونکي کولای شي خپل غوښتنلیکونه هر کال د فبرورۍ تر ۲۸مې پورې د بریښنالیک له لارې واستوي.
زه کولی شم اوس غوښتنلیک وسپارم؟
نه، د فولبرایټ بورسونه په افغانستان کې د وروستیو سیاسي پرمختګونو له امله د افغانانو لپاره بند شوي دي. خو د امریکې دولت د اعلان له مخې به دغه پروګرام ډېر ژر د افغان محصلینو پر مخ بیا پرانیستل شي.
مرسته او مشوره
د بورسونو په اړه د نورو معلوماتو ترلاسه کولو لپاره، تاسو کولی شئ د فولبرایټ سکالرشپ رسمي ویبپاڼې څخه لیدنه وکړئ. همدارنګه، د افغانستان لپاره د بورسونو په اړه د نورو معلوماتو ترلاسه کولو لپاره په دې لینک کلیک وکړئ. غوښتونکي کولای شي چې KabulFulbright@state.gov ته بریښنالیک واستوي او د نورو معلوماتو غوښتنه وکړي.
هغه افغانان چې ځانگړو معلوماتو یا مشورې ته اړتیا لري کولی شي د "بپرسېد" یا "وپوښتئ" مشاورینو سره د "وپوښتئ" 93729807235+ واټساپ شمېرې، فیسبوک مسېنجر یا د "وپوښتئ" وېبپاڼې له لارې اړیکه ونیسي او لا ډېر معلومات ترلاسه کړي.