غرق شدن در آب یک وضعیتی است که ممکن است افراد آن را تجربه کرده و یا هم در زندگی به نحوی تجربه خواهند نمود. خفه‌گی از اثر آب می‌تواند به سلامت افراد مضر باشد و خفه‌گی از اثر غرق شدن در آب قطعاً سبب مرگ انسان می‌گردد. فردی که دچار غرق شدن می‌شود، برای جلوگیری از واردشدن آسیب‌ها و عوارض جانبی بیشتر باید تحت مراقبت‌های اولیه صحی قرار می‌گیرد. افراد می‌توانند خطر غرق شدن در آب را به در نظرداشت برخی نکات ایمنی به حد اقل برسانند.
بیشتر افرادی که به این عارضه دچار می‌شوند، کودکان و نو جوانان هستند، با این همه حوادثی که منجر به غرق شدن می‌شود، برای همه افراد در همه سنین ممکن است رخ دهد. از سوی دیگر، باشندگان مناطق گرم‌سیر افغانستان همه ساله در فصول گرم سال و با مراجعه به دریاها و دریاچه‌ها، سدها و یا حوض‌های آب‌بازی نظارت نشده، جان شان را به خطر می‌اندازند و تعدادی از افغان‌ها بیشتر در همین فصول گرم جان شان را در آب از دست می‌دهند. حتی هستند افغان‌های که در هنگام مهاجرت از دریاها و بحرها می‌گذرند و در برخی مواقع کشتی‌های آن‌ها دچار عارضه و غرق می‌شوند. شما به عنوان فردی که با این موضوع روبه رو شده اید، چه غرق شدن شما را و یا افراد دیگر را تهدید می‌کند، در صورت داشتن مهارت کافی و هم‌چنین دانش کامل به راحتی میتوانید جان خود و این افراد را نجات دهید. فراموش نکنید که یادگیری این آموزش‌ها حیاتی است چرا که علاوه بر افراد دیگر ممکن است شما در این صحنه با عزیزان و اعضای خانواده تان رو به رو شوید.
اینکه چگونه خود را از غرق شدن نجات دهیم، کمک به فرد در حال غرق شدن چه طور صورت گیرد، چگونه به فرد غرق شده کمک کنیم و نکات ایمنی برای دوری از غرق شدن را در این مقاله به شما ارایه می‌نماییم.
چگونه خود را از غرق شدن نجات دهیم؟
اگر ناخواسته در آب افتادید یا به عمق آب کشانیده شدید، به حرکاتی نیاز پیدا می‌کنید که شما را به سطح آب نزدیک کند. از این‌رو برای نجات تان از تخنیک‌های زیر استفاده کنید:
- بازوهای تان را در آب نگه دارید! هر چه اعضای بدن تان بیشتر در آب باشد فشار کم‌تری به شما وارد می‌شود و در نتیجه با حرکت ساده پاها و دست‌ها بیشتر بالای آب می‌مانید. هیچ وقت سعی نکنید تا به آمدن در روی سطح آب زحمت بکشید، زیرا این کار شما را بیشتر خسته کرده و به داخل آب فرو می‌برد.
- دست‌های تان را به حالت باز در آورید! هنگا‌می‌که دست‌های تان را به شکل باز در می‌آورید، با حرکت ساده پاها و دست‌ها ، آب نیروی متقابل بیشتری به شما وارد شده و در نتیجه بیشتر به سطح آب نزدیک می‌شوید.
- پاهای تان را به شکل قیچی حرکت دهید! پای تان را به شکل راه رفتن نگه دارید و مثل قیچی حرکت دهید. از لگد زدن‌های ناشی از استرس جلوگیری کنید. باید به خودتان مسلط باشید چرا که در آن لحظه یک هدف دارید و آن غرق نشدن است. پس در نزدیک‌ترین حالت ممکن پاهای تان را به شکل قیچی جابه‌جا کنید و این‌گونه آب بیشتری جابه‌جا می‌شود. حرکت بازو و پاها تا حدی هماهنگی لازم دارد که باید از قبل تمرین کرده باشید و نوبتی آن‌ها را تکان دهید.
- به طور منظم نفس بکشید! وقتی همیشه در شش‌های تان هوا وجود داشته باشد، شانس بیشتری برای روی آب ماندن خواهید داشت. با آرامش و به طور منظم تنفس کنید. به هیچ وجه پشت سر هم نفس نکشید، چرا که علاوه بر کم‌نفس شدن، باعث می‌شود زودتر خسته شوید.
- به دنبال جای سخت باشید! به اطراف تان نگاه کنید تا جای سختی همانند سنگ یا درخت را پیدا کرده و آهسته به طرف آن حرکت کنید. در صورتی‌که پاهای شما به زمین تماس پیدا می‌کند، فوراً در آن‌جا بی‌ایستید.
- کمک بطلبید! چهار اطراف تان را نگاه کنید تا افراد دیگر را به کمک تان بطلبید. با ایجاد سروصدا از افراد دورتر نیز درخواست کمک نمایید. همچنان، با تکان دادن یک پارچه همانند لباس زیرپوشی توجه کمک‌کنندگان را جلب نموده میتوانید.
چگونه بدانیم که فرد دیگر در حال غرق شدن است؟
قبل از اقدام برای نجات یک فرد باید متوجه شوید که آیا این فرد در حال غرق شدن است یا خیر. در ادامه نشانه‌هایی که حاکی از غرق شدن یک فرد است را مرور و سپس به بررسی روش‌ها و راه‌های نجات آن فرد می‌پردازیم:
- معمولاً سر در زیر آب و دهان فرد به صورت بسته بالای آب است و هم‌چنین فرد بالا و پایین می‌رود؛
- سر به سمت عقب مایل شده و گاهی با باز کردن دهان سعی در نفس کشیدن دارد؛
- فرد در حال غرق شدن معمولاً سرش بالا و پاها پایین است و حالت مستقیم دارد؛
- دستان فرد به سمت بغل باز شده هستند؛
- چشمان فرد بسته و به صورت غیرمعمول به یک نقطه نگاه می‌کنند؛ و
- با وجود اینکه مو‌های جلوی چشمان فرد را گرفته ولی فرد سعی در کنار زدنشان نمی‌کند.
چگونه فرد را از غرق شدن نجات دهیم؟
شما اگر با یکی از علایم فوق مواجه شدید، به هیچ عنوان وقت را از دست ندهید و به سمت فرد حرکت کرده و شرایط را جویا شوید و در صورت نیاز اقدام به کمک کنید. دقت داشته باشید تنها در صورتی که آشنایی کامل با آب‌بازی یا شنا دارید اقدام کنید. اگر می‌خواهید برای نجات فرد اقدام کنید،مراحل زیر را دنبال کنید:
- یک میله چوبی را استفاده کنید! اگر متوجه شدید که فرد در حال غرق شدن است، یک میله چوبی نسبتاً طویل را پیدا کرده و در نخست توسط این چوب عمق آب را بررسی کنید، آهسته نزدیک فرد شوید، سمت دیگر چوب را در اختیار فرد در حال غرق قرار داده و آهسته، آهسته فرد را به طرف خشکی بکشانید.
- برای نجات از ریسمان بهره ببرید! یک ریسمان طویل را پیدا کرده، یک سر ریسمان را شما محکم گرفته و سر دیگر ریسمان را به سمت فرد در حال غرق پرتاب نمایید و آهسته، آهسته فرد را به طرف خشکی کش کنید.
- یک وسیله بادی را در اختیار فرد قرار دهید! اگر متوجه شدید که بوتل‌های خالی، توپ‌های ورزشی یا واسکت آب‌بازی در کنار تان است، فوراً آن را در اختیار فرد در حال غرق قرار دهید تا با استفاده از آن فرد بتواند خود را در سطح آب نگه‌دارد.
- از قایق کوچک استفاده کنید! زمانی‌که قایق یا تیوب تیر موتر در دسترس باشد و شما استفاده از آن را بلد باشید، روی آن سوار شده و به نجات فرد بشتابید.
- فرد را از پشت بگیرید! در صورتی‌که متوجه غرق شدن فرد شدید و مهارت شنا کردن دارید، باید به آب زده و برای نجات فرد تلاش کنید. کوشش کنید که از سمت پشت برای نجات فرد تلاش کنید. فرد در حال غرق شدن با دیدن شما و در دسترس بودن محکم به شما حمله خواهد کرد و شما را هم با خود به زیر آب خواهد کشید. از پشت به سمت فرد رفتن شما را از این مشکلات نجات خواهد داد.
- نجات فرد در زیر آب! چنان‌چه فرد کاملا به زیر آب رفته است به سمت وی در زیر آب حرکت کرده و سپس سعی کنید فرد را از زیر دستان و زیر بغل به سمت بالا بکشید. حتی شما در صورت اجبار میتوانید از دستان و یا حتی مو‌های فرد هم برای گرفتن و بالا کشیدن کمک بگیرید. حال که فرد در اختیار شماست با شنا کردن فرد را به بالای آب حرکت دهید.
- خارج کردن فرد از آب! حال که به سطح آب رسیدید اقدام به حرکت خود و فرد به لبه آب و خارج کردنش از آب اقدام کنید. تنها قسمتی که از بدن فرد باید بالای آب باشد سر فرد غرق شده است. ضمن اینکه با آرامش کار خود را انجام می‌دهید فراموش نکنید که فرد باید هرچه زودتر برای انجام کمک‌های اولیه به خارج از آب منتقل شود.
علایم غرق شدگی چیست؟
زمانی که فرد قادر به نفس کشیدن زیر آب نباشد و این اتفاق مدت زمانی هم ادامه داشته باشد غرق شدن اتفاق می‌افتد. بر اثر این حادثه بدن با کمبود اکسیژن شدیدی رو به رو می‌شود و بر اثر این اتفاق بیشتر اندام‌ها و سیستم‌های بدن از کار می‌افتند. فردی که دچار غرق شدن شده، ممکن است هوشیاری کامل نداشته باشد، علایم دیگر عبارت اند از:
- پوست سرد و کبود
- درد سینه
- سرفه
- تنگی نفس
- تهوع یا استفراغ
- برخی علایم دیگر
کمک‌های اولیه
- پس از اینکه فرد غرق شده را از آب خارج کردید، در طول انتقال به محل مورد نظر، سر فرد باید پایین‌تر از سایر اعضا باشد تا آب از مجاری تنفسی خارج شود. مجازی تنفسی را باید باز کنید و خود را برای انجام اقدام به احیا در صورت نیاز آماده کنید.
- چنان‌چه آلودگی‌های آب و یا اشیایی در درون دهان فرد و یا راه تنفسی قرار گرفته است آن‌ها را خارج کنید. هم‌چنین چنان‌چه فرد بر اثر تهوع راه تنفسی اش بسته شده است، باید اقدام به پاک کردن آن کنید.
- علایم حیاتی را چک کنید، از جمله مهم‌ترین این موارد نبض فرد و علایم تنفسی است. در ضمن، باید سعی کنید بدن فرد را نیز گرم نگه دارید.
- چنان‌چه علایم تنفسی را چک کردید و آن‌ها با مشکل مواجه بودند باید روش تنفس دادن را شروع کنید و تا زمانی که آمبولانس حاضر می‌شود این کار را ادامه دهید.
- زمانی‌که علایم حیاتی هم‌چون ضربان قلب و تنفس بازگشتند باید آن‌ها را به سمت بغل چرخانده و با یک پتو بدن را گرم نگه دارید.
- چنان‌چه فرد غرق‌شده با شکستگی‌های مختلف بدن منجمله در گردن مواجه بود، باید خارج کردن فرد از آب و حمل و نقل با استفاده از یک برانکارد یا چپرکت صحی انجام گیرد.
- برای خارج کردن آب از داخل ریه فرد وقت را هدر ندهید و بسته به جثه فرد با خواباندن فرد و اعمال مقداری فشار بر روی ناحیه معده سعی کنید آب را خارج کنید.
- توجه داشته باشید که حتی اگر فرد برای بیشتر از ۱۵ یا ۲۰ دقیقه زیر آب بود باید عملیات تنفس مصنوعی را انجام دهید و از انجام آن نا امید نشوید.
پیش‌گیری از غرق شدن
همیشه پیش‌گیری بهتر از درمان است. برخی از نکات پیش‌گیری از غرق شدن در زیر ارایه می‌گردد:
- اشنایی با محیط آبی: همیشه با محیط آبی اطراف تان آشنایی کامل داشته باشید. زمانی‌که می‌خواهید شنا کنید، باید بدانید عمق آب در اطراف تان چقدر است و چه ویژگی‌هایی دارد، مخصوصاً زمانی که در محیطی غیر از محیط آبی نظارت نشده شنا می‌کنید. از آنجایی‌که جغرافیه افغانستان کوهی و ناهموار است، دریاها، دریاچه‌ها و رودها در ابتدا ممکن است عمق آب را کم نشان دهد ولی با عمق‌های ناگهانی روبرو گردید. در این حالت اگر لحظه ای غفلت کنید ممکن است جریان آب زندگی شما را با خطر مواجه کند. در بعضی موارد مخصوصاً در سدها و آب بندها گردآب‌هایی تشکیل می‌شوند که حتی شناگران ماهر را به کام مرگ می‌کشاند.
- وارد شدن آهسته به محیط‌های آبی: در لحظه که وارد آب می‌شوید، نخست کمی‌در محیط اطراف تان راه بروید تا آشنایی اولیه از آن جا به دست آورید. در محیطه‌های آبی طبیعی ممکن است به خاطر خطای دید، متوجه بعضی موانع موجود در آب مثل سنگ‌ها نشوید. توصیه می‌نماییم در این گونه آب‌ها هرگز رو به سر به آب نپرید و با برداشتن قدم، عمق و ویژگی آب را تشخیص داده و سپس به آب‌بازی ادامه دهید.
- دوری از محیط‌های با جریان آبی: سعی کنید وارد دریاها و رودخانه‌های با جریان آبی قوی نشوید. اگر در این چنین موقعیتی قرار گرفتید، سعی کنید به پشت شنا کنید و پاهایتان در آب باشد تا در صورت برخورد با مانع مانند سنگ، کم‌تر آسیب ببینید. زمانی‌که به قسمت ضعیف تر آب رسیدید، به سمت خشکی شنا کنید.
- آب‌بازی دسته جمعی: اگر برای تان ممکن است، با اعضای خانواده یا دوستان به شنا بروید که در صورت بروز مشکل بتوانند به شما کمک کنند. البته باید امیدوار باشید با کسانی آب‌بازی می‌کنید که آب‌بازان ماهری هستند و در صورت بروز مشکل می‌توانند به شما کمک کنند. خودتان نیز همیشه متوجه به همه افراد اطراف تان باشید، اگر کسی را دیگر نمی‌بینید، احتمالا او نیاز به کمک دارد.
- ایمن نمودن محیط آبی: اگر فرزند کوچکی دارید یا یکی از اعضای خانواده شما شنا بلد نیستند، در اطراف حوض یا دریاچه نزدیک خانه تان مانعی نصب کنید و همه وسایل بازی او راه‌های منتهی به آب را ببندید تا برای بازی کردن در آب بدون حضور شما وسوسه نشوند و نیز مطمین شوید که عمق آب کم است و دارای سنگ‌های برنده نیست.
- استفاده از ابزار شناور: اگر در خانه حوض آب‌بازی دارید، مطمین شوید که از وسایل شناور غرق نجات استفاده می‌کنید. اگر مداوم در دریاها و دریاچه‌ها آب‌بازی می‌کنید، واسکت نجات یا وسایل دیگر همانند توپ تیر موتر یا توپ بادی با خود داشته باشید.
برخی از نکات ایمنی و توصیه‌های مهم را در زیر مطالعه نمایید :
- کودکان نباید بدون هم‌راهی فرد بزرگ‌سال وارد آب شوند.
- کودکان باید به همراه لوازم ایمنی شنا (واسکت شنا، بازوبند شنا، حلقه شنا) به درون آب بروند.
- کودکان را در کنار دریا و رودخانه، در نزدیکی مکان‌های آبی پرخطر، و حوض تنها رها نکنید. غرق شدن کودکان ممکن است بسیار ساکت رخ دهد.
- تپ حمام را زیاد پرآب نکنید. سطح آب باید آن‌قدر پایین باشد تا در صورت غوطه‌ور شدن نوزاد در آن، خطر خفه شدن در آب وجود نداشته باشد.
- در اطراف حوض و چاه حفاظ و موانع نصب کنید.
- مهارت شنا کردن را یاد بگیرید.
- هنگام قایق یا تیوی سواری، واسکت نجات بپوشید.
- به داخل آبی که عمق آن را نمی‌دانید وارد نشوید.
- غوطه ور شدن ناگهانی در آب سرد می‌تواند موجب شوک گردد.
- شب‌ها در مکان‌های آبی پرخطر شنا نکنید.
- در زمان طوفانی بودن دریا، در دریا شنا نکیند.
- اگر شنا بلد نیستید در مکان‌های آبی پرخطر شنا نکنید.
- در دریا از محدوده مجاز برای شنا دورتر نروید.
- توانایی خود را در شنا کردن، بیش از حد در نظر نگیرید، زیرا برخی از قربانیان غرق شده با فن شنا آشنایی کامل داشته اند.
- اگر هنگام شنا احساس کردید عضلات تان گرفته است و یا خسته شده اید، فوراً از آب خارج شوید.
- قبل از شنا از مصرف الکل، مواد نشه آور و داروهای خواب آور اجتناب کنید.
- در زمان شنا در دریا یک نفر از دوستان و آشنایان خود را در کنار دریا داشته باشید تا مراقب شما باشد و در صورت لزوم به افراد کمکی اطلاع دهد .
- به هیچ وجه تنها و در محیط‌هایی که نجات غریق وجود ندارد، شنا نکنید.
- از شوخی‌های خطرناک در آب و موقع شنا بپرهیزید.
- اگر شنا بلد نیستید، برای نجات فرد غریق، وارد آب نشوید، زیرا شما هم دچار غرق شدن می‌شوید .
- در رودخانه‌ها، افتادن غیرارادی در آب به ویژه هنگام ماهی‌گیری، قایق سواری، ایستادن یا راه رفتن در کنار رود باعث غرق شدن می‌شود.
- رودخانه‌ها لبه ناپایدار دارند امکان فروریختن لبه‌ها وجود دارد، مراقب باشید.
- سد محل مناسبی برای شنا نیست از شنا کردن حتی در جریان‌های آرام آب سدها جدا خودداری شود.
کمک و مشوره
در صورت نیاز به کمک و وجود هر گونه آسیب جدی، فوراً با ادارات مسوول محلی چون پولیس، تیم‌های نجات، سازمان‌های فعال در محل و یا ادارات امداد رسان که ممکن است در آن منطقه کمک ارایه کنند تماس بگیرید. همچنان میتوانید، شماره 102 امبولانس و شماره رایگان 119پولیس تماس بگیرید.
آن‌عده از افغان‌هایی‌که نیاز به معلومات و همکاری اختصاصی دارند، می‌توانند به شماره واتساپ "بپرسید" (+93729807235)یا مسنجر فیسبوک و یا از طریق وبسایت "بپرسید" با مشاوران "بپرسید" به‌تماس شده و در زمینه معلومات بیشتر حاصل نمایند.