کشور فرانسه به عنوان یکی از کشورهای پناهنده‌پذیر در جهان و به‌خصوص در میان کشورهای اروپایی شناخته می‌شود. درخواست پناهندگی در فرانسه یک حق قانونی است که توسط قانون اساسی این کشور پذیرفته شده است. اما این کشور برای درخواست پناهندگی و طی مراحل اسناد پناه‌جویان شرایط و قوانین ویژه وضع نموده است. فرانسه با پناه‌جویانی‌که وارد این کشور می‌شوند سخت‌گیرانه برخورد می‌کند. با این حال، فرانسه به‌عنوان یکی از کشورهای میزبان اصلی پناه‌جویان و پناهندگان در اروپا در نظر گرفته می‌شود.
روند درخواست پناهندگی در فرانسه پیچیده است و پناه‌جویان به احتمال زیاد نیاز به داشتن معلومات کافی از سیستم و مراحل پناهندگی آن دارند.
در این مقاله در رابطه به روند درخواست پناهندگی افرادی که به هر نحوی به خاک فرانسه رسیده و اقدام به پناهندگی می‌نمایند، به گونه فشرده معلومات ارایه می‌گردد.
انواع واجد شرایط پناهندگی
سیستم پناهندگی فرانسه از انواع مختلف تشکیل شده است. هر یک از انواع پناهندگی این کشور شرایط مربوط به خود را دارد. شما با مطالعه در مورد انواع پناهندگی می‌توانید کیس یا نوع متناسب با شرایط و وضعیت خود را بیابید که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم:
پناهندگی سیاسی: افرادی که در کشورهای شان مشکلات سیاسی دارند، نمی‌توانند عقیده و باورهای سیاسی شان را به راحتی بیان کنند، به‌عنوان پناهنده سیاسی درخواست پناهندگی می‌دهند. اما جان این افراد به دلیل انجام دادن فعالیت‌های سیاسی شان در خطر باشد.
پناهندگی مذهبی: افرادی که به دلیل ایمان آوردن به دین خاصی و مسایل دینی که کشور شان آن دین و مذهب را قبول ندارد. در این صورت این افراد مورد خشونت و اذیت در کشورهای شان قرار گرفته و به‌عنوان پناهنده مذهبی به فرانسه پناه می‌برند.
پناهندگی اجتماعی: افرادی که ویزای پناهندگی اجتماعی را درخواست می‌دهند حتما دارای وضعیت اجتماعی بد و نابسامانی هستند. این افراد در یک‌سری فعالیت‌های اجتماعی شرکت می‌کنند که کشورشان با آن مخالف است و این سبب مهاجرت آن‌ها به فرانسه گردیده است.
پناهندگی نژادی: کسانی که در کشورهای شان به‌دلیل یک‌سری مشکلات نژادی، رنگ پوست و سایر مورد آزار و اذیت کشور شان قرار گرفته و به این دلیل از طریق پناهندگی نژادی به کشور فرانسه مهاجرت می‌کنند.
پناهندگی جنسی: افرادی‌که در کشور خود، آزادی در مورد مسایل جنسی و تمایلات و گرایش‌های جنسی ندارند و بابت این موضوع مورد خشونت و اذیت بسیاری قرار گرفته و به دلیل اذیت‌های فراوان از سوی کشور شان به‌عنوان پناهنده به کشور فرانسه مهاجرت می‌کنند.
پناهندگی جنگی: کسانی می توانند از طریق پناهندگی جنگی به کشور دیگری مهاجرت کنند که به دلیل جنگ و درگیری‌های کشورهای شان امنیت مالی و جانی نداشته و مورد تهدید قرار گرفته اند.
پس از ورود به خاک فرانسه چه کنیم؟
شما به محض که وارد خاک فرانسه شدید به نزدیک‌ترین مرکز پذیرایی از پناه‌جویان (Structure du Premier Accueil des Demandeurs d'Asile - SPADA) در محل ورود تان مراجعه می‌کنید. در SPADA شما را به عنوان پناه‌جو در فرانسه ثبت‌نام می‌کند. مراکز اولیه پذیرایی از پناه‌جویان در بیشتر نقاط فرانسه وجود دارد و آدرس‌های آن در این لینک قابل مشاهده است. کارمندان SPADA به شما کمک می‌کنند تا اسناد موردنیاز برای درخواست پناهندگی تان را فراهم نمایید. سپس مرکز یادشده شما را به مرکز واحد خدمات به پناه‌جویان راجع می‌نماید.
پناه‌جویانی‌که در پاریس و منطقه ایل دو فرانس حضور می‌آبند، جهت ثبت درخواست پناهندگی شان باید از طریق شماره تماس 0142500900 مربوط به مرکز اولیه پذیرش پناه‌جویان تماس می‌گیرند. پس از تماس به پناه‌جو یک پیام موبایل یا ایمیل ارسال می‌گردد که در آن تاریخ و ساعت ملاقات با این مرکز ذکر شده است. در روز ملاقات باید پیامک یا ایمیل را به مرکز ملاقات نشان بدهید. برای آدرس مراکز پذیرایی در پاریس و ایل‌دو‌فرانس اینجا کلیک کنید.
چگونه درخواست بدهیم (How to Apply)؟
وضعیت پناه‌جویان در فرانسه بر اساس کنوانسیون سال 1951 جنیوا در رابطه با وضعیت پناهندگان به رسمیت شناخته می‌شود. وضعیت حقوقی درخواست پناهندگی در فرانسه تحت قانون پناهندگی و مهاجرت تضمین‌شده است. به‌طورکلی، دو نوع حمایت از پناهندگی توسط قانون پناهندگی فرانسه طبقه‌بندی می‌شود که یکی آن وضعیت پناهندگی و دیگر آن وضعیت فرعی می‌باشد.
وضعیت پناهندگی به‌طور رسمی به افراد دارای شرایطی اعطا می‌گردد که در کنوانسیون مربوط به وضعیت پناهندگان کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل (UNHCR) تعریف شده است. در همین حال، وضعیت فرعی به هر نوع پناه‌جوی دیگری که معیارهای شناسایی وضعیت پناهندگی را برآورده نمی‌کند، اعطا می‌گردد. به‌طورکلی تا زمانی که فرد پس از بازگشت به کشور اصلی خود، خطرات تهدیدآمیز یا آسیب جدی به ایمن شخصی خود را ثابت کند، می‌تواند در وضعیت فرعی بماند.
در عموم، صرف آن‌عده از پناه‌جویان می‌توانند در فرانسه درخواست پناهندگی بدهند که وارد خاک این کشور گردند و بر اساس قانون دوبلین در کشور دیگر اروپایی ثبت‌نام نشده و درخواست پناهندگی نداده باشند. پناه‌جویان برای ارایه درخواست پناهندگی به مرکز واحد خدمات به پناه‌جویان که تمام خدمات مربوطه در آن ارایه می‌گردد مراجعه نمایند.
شرایط موردنیاز
همه پناه‌جویان باید قبل از آغاز درخواست رسمی پناهندگی خود وارد خاک فرانسه شده باشند، در غیر این صورت درخواست آن‌ها پذیرفته نمی‌شود. برخی از شرایط موردنیاز برای درخواست پناهندگی در فرانسه به شرح زیر است:
- اسناد شناسایی همچو تذکره و پاسپورت؛
- اطلاعات موردنیاز برای اثبات وضعیت مدنی؛
- اسناد تاییدکننده ورود قانونی به خاک فرانسه از جمله ویزای ورود قانونی؛
- سابقه مسیر طی‌شده از کشور مبدا به فرانسه؛
- دلایل موجه پناهندگی تحت کنوانسیون جنیوا؛ و
- آدرس فعلی محل سکونت متقاضی در فرانسه.
با فراهم بودن شرایط فوق، متقاضیان می‌توانند به‌طور رسمی برای وضعیت پناهندگی درخواست دهند. علاوه بر این، متقاضیان باید مراحل درخواست را طی کنند که قصد آن‌ها را برای پناهندگی در فرانسه روشن کند.
مراجعه به مرکز واحد خدمات به پناه‌جویان
در مجموع پناه‌جویان پس از مراجعه و ثبت‌نام در مرکز پذیرایی از پناه‌جویان، به‌منظور طی‌مراحل بعدی و ارایه درخواست پناهندگی به مرکز واحد خدمات به پناه‌جویان (Guichet Uniques de Demande d'Asile, GUDA) راجع می‌گردند. مرکز واحد خدمات به پناه‌جویان به‌منظور ارایه خدمات پناه‌جویی، پناهندگی و مهاجرت در یک مکان ایجاد گردیده است که در آن نمایندگان نهادهای مربوطه فرانسه حضور دارند. در مرکز واحد خدمات به پناه‌جویان نمایندگان نهادهای پولیس (Préfecture) و اداره مهاجرت و ادغام فرانسه (Office for Immigration and Integration - OFII) نیز حضور دارند. کارمند پولیس معلومات بایومتریک و عکس چهره شما را اخذ می‌کند و کارمند اداره مهاجرت و ادغام فرانسه طی یک گفتگو یا مصاحبه سطحی، شما را در زمینه تکمیل نمودن فورم درخواست پناهندگی کمک می‌کند. این درخواست پناهندگی همان فورم درخواست پناهندگی در اداره حمایت از پناهندگان و افراد فاقد تابعیت (Office français de protection des réfugiés et apatrides - OFPRA) است. شما لازم دارید تا پس از وارد شدن به‌خاک فرانسه، الی ۹۰ روز این درخواست را ارایه نمایید.
در مرکز واحد خدمات به پناه‌جویان نمایندگان به‌شما دو سند ارایه می‌گردد که یک سند آن نشان می‌دهد درخواست پناهندگی شما به‌جریان افتاده و سند دوم هم یک اجازه‌نامه اقامت است که به شما اجازه می‌دهد در مدت زمان بررسی درخواست پناهندگی تان در فرانسه به‌طور قانونی زندگی کنید.
مراجعه به اداره حمایت از پناهندگان و افراد فاقد تابعیت
پس از طی‌مراحل اسناد و تکمیل درخواستی در مرکز واحد خدمات به پناه‌جویان، به شما دوسیه داده می‌شود که حاوی تمامی اسناد و فورم‌های موردنیاز درخواستی پناهندگی فرانسه است. شما فرصت دارید تا این درخواستی را الی 21 روز به اداره حمایت از پناهندگان و افراد فاقد تابعیت (OFPRA) تسلیم نمایید.
این اداره درخواست پناهندگی، اسناد و دلایل پناهندگی شما را بررسی می‌کرده و در قبال درخواست شما تصمیم‌گیری می‌کند. زمانی که شما درخواست پناهندگی به OFPRA ارایه دادید، این ادراه الی مدت 6 ماه پاسخ پذیرش یا عدم پذیرش درخواست شما را می‌دهد.
از آنجایی‌که سالانه افراد زیادی در فرانسه درخواست پناهندگی ارایه می‌نمایند، این کشور از نظر پذیرش پناهندگان در اتحادیه اروپا پیش‌تاز است. فرانسه از جمله کشورهایی است که متعهد به قانون دوبلین در اتحادیه اروپا می‌باشد. طبق این قانون در صورتی‌که هیچ یک از کشورهای دیگر اتحادیه اروپا، مسوولیت پناهندگی شما را به‌عهده نگرفته باشد تا فرانسه بتواند درخواستی پناهندگی شما را بررسی کند.
مصاحبه در OFPRA
در صورت موافقت با درخواست پناهندگی، OFPRA به‌شما اطلاع می‌دهد و شما را برای حضور در جلسه مصاحبه دعوت می‌نماید. در این مصاحبه افسر مهاجرت OFPRA حضور دارند تا و در مورد درخواست پناهندگی، از شما پرسش‌های متعدد می‌پرسند. طی این مصاحبه شما باید تمامی اسناد و مدارک مربوط به درخواست خود را که ادعا و دلایل پناهندگی شما را تایید می‌کند، ارایه نمایید. در جریان مصاحبه دو نفر از شما سوال خواهند نمود که یک کارمند OFPRA و یک مترجم به زبان اصلی تان (در صورتی که زبان فرانسوی بلد نباشید) خواهند بود.
پذیرش درخواست
OFPRA تنها اداره‌ای است که صلاحیت تصمیم‌گیری در قبال درخواست پناهندگی شما را دارد. این اداره پس از مصاحبه می‌تواند شما را به عنوان پناهنده بشناسد یا این‌که یک نوع از وضعیت فرعی محافظت به‌شما بدهد. تصمیم یا پاسخ رسمی OFPRA ذریعه نامه به آدرس که شما در آن زندگی می‌کنید ارسال می‌گردد و ممکن است که ارسال این نامه چندین ماه را در بر گیرد.
در صورت رد درخواست چه کنیم؟
در صورتی که درخواست پناهندگی شما رد گردد می‌توانید به محکمه ملی حق پناهندگی (Cour Nationale du Droit d'Asile - CNDA) مراجعه و درخواست تجدید نظر کیس خود را بدهید. شما باید این درخواست را حد اکثر یک ماه پس از دریافت نامه تصمیم منفی اداره حمایت از پناهندگان و افراد فاقد تابعیت (OFPRA) به محکمه ارایه نمایید. CNDA سه قاضی مستقل دارد و یک حوزه قضایی واقعی است و بررسی می‌کند که آیا پرونده ارایه‌شده تحت کنوانسیون جنیوا قرار می‌گیرد یا نه.
اقامت در فرانسه
در صورتی‌که درخواست پناهندگی شما مورد پذیرش قرار گیرد، شما می‌توانید به‌صورت قانونی در فرانسه اقامت داشته باشید.
در صورتی‌که کیس رد شود و شما تقاضای تجدید نظر نمودید، می‌توانید الی تصمیم‌گیری CNDA در فرانسه حضور داشته باشید.
هم‌چنان کسانی که نمی‌خواهند در فرانسه درخواست پناهندگی بدهند، در آن صورت می‌توانند درخواست کارت اقامت موقت بدهند. در فرانسه چندین نوع کارت اقامت وجود دارد که به موقعیت خصوصی، خانوادگی و شغلی شما ارتباط خواهد داشت. برای درخواست کارت اقامت شما باید به نزدیک‌ترین دفتر پولیس در محل اقامت تان مراجعه کنید. برای کارت اقامت باید در باره موقعیت و هدف اقامت تان در فرانسه توضیح دهید. برای دریافت معلومات بیشتر در رابطه به کارت اقامت و اسناد سفر به وبسایت رسمی فرانسه مراجعه نمایید.
در هر صورت پاسخ منفی به درخواست کارت اقامت یا تجدید نظر درخواست پناهندگی در فرانسه، با حکم اخراج از خاک فرانسه روبرو می‌شوید.
حق کار
در ماه‌های نخست درخواست پناهندگی در فرانسه اجازه کار ندارید. اگر OFPRA الی 6 ماه و در برخی موارد الی 9 ماه در رابطه درخواستی شما تصمیم اتخاذ ننموده باشد، می‌توانید برای مجوز کار با معاش درخواست دهید. اگر شما برای اجاز کار درخواست کنید و پس از آن درخواست پناهندگی رد گردد و شما این تصمیم را نزد محکمه به چالش نیز بکشید، حکومت درخواست اجاز کار شما بررسی خواهد نمود.
دریافت کمک و مشوره
برای معلومات بیشتر در رابطه به درخواست پناهندگی فرانسه به وبسایت OFII فرانسه مراجعه نمایید. معلومات و رهنود جامع در رابطه به روند درخواست و پذیرش پناهندگی در فرانسه را می‌توان در این لینک مطالعه نمود.
روند درخواست پناهندگی در فرانسه پیچیده است و اگر پناه‌جوی توسط یک وکیل خوب که سیستم پناهندگی را خوب درک می‌کند، مورد حمایت قرار گیرد، به احتمال زیاد درخواست پناهندگی پناه‌جو پذیرفته می‌شود؛ صلاح است تا قبل از درخواست پناهندگی با وکلا یا نهادهای ذیربط مشوره صورت گیرد.
آن‌عده از افغان‌هایی‌که نیاز به معلومات و همکاری اختصاصی دارند، می‌توانند به شماره واتساپ "بپرسید" (+93729807235) یا مسنجر فیسبوک و یا از طریق وبسایت "بپرسید" با مشاوران "بپرسید" به‌تماس شده و در زمینه معلومات بیشتر حاصل نمایند.