وراثت‌خط سند رسمی است که به منظور معین نمودن تعداد ورثه متوفی از طریق مراجع قضایی صادر می‌گردد. این سند شامل مشخصات، تعداد وارثان، میزان ارث و نسبت آن‌ها با متوفی بوده که به درخواست وارثان پس از بررسی، اثبات و تعیین وارثان، تحت عنوان وراثت‌خط صادر می‌شود. وارثان با استفاده از وراثت‌خط می‌توانند سهم ارث خود را در داخل و بیرون از کشور مطالبه و در آن تصرف نمایند.
وراثت‌خط در ولایت کابل چگونه اخذ می‌گردد؟
متقاضیان جهت دریافت وراثت‌خط مراحل ذیل را سپری می‌کنند:
مرحله اول: درخواستی
- یکی از وارثان شخص متوفی، عریضه یا درخواستی رسمی را عنوانی محکمه مربوطه در ولایت کابل به منظور اخذ وراثت‌خط ترتیب می‌نماید؛
- وارثان ساکن در مرکز ولایت کابل، درخواستی شان را عنوانی آمریت ثبت اسناد و وثایق حوزه مربوطه شهر کابل و وارثان ساکن در ولسوالی‌های این ولایت، درخواستی شان را عنوانی محاکم ابتداییه فعال در سطح ولسوالی‌های ولایت کابل ترتیب می‌نمایند؛
- در شهر کابل، ساکنان ناحیه‌های 12، 16، 21 و 22 به آمریت ثبت اسناد و وثایق حوزه اول، ساکنان ناحیه‌های 2، 9، و 10 به حوزه دوم، ساکنان ناحیه‌های 3، 5، 13 و 14 به حوزه سوم، ساکنان ناحیه‌های 11، 17 و 18 به حوزه چهارم، ساکنان ناحیه‌های 1، 6، 7 و 8 به حوزه پنجم و ساکنان ناحیه‌های 4، 15، 19 و 20 به آمریت ثبت اسناد و وثایق حوزه ششم شهر کابل به تفکیک روزهای مشخص‌شده، مراجعه می‌نمایند؛
- در عریضه، تمام وارثان به‌شمول ذکور، اناث، خوردسال و بزرگ‌سال و هم‌چنان علت مرگ فرد متوفی تذکر داده می‌شود؛
- کاپی تذکره‌های وارثان و دو نفر شاهد همراه با دو قطعه عکس سایز 3x4 آن‌ها و هم‌چنان تصدیق شورای محل الزامی می‌باشد؛
مرحله دوم: مراجعه به محکمه مربوطه
- یکی از وارثان درخواستی یا عریضه و اسناد لازمه را مبنی بر اخذ وراثت‌خط به محکمه وثایق در مرکز یا محکمه ابتداییه در ولسوالی مربوطه ولایت کابل ارایه و رییس محکمه در آن حکم می‌دهد؛
- محکمه مربوطه یک فورم یا استعلام را که حاوی سوالات در مورد شهرت متوفی و وارثان آن است، از محل سکونت آن‌ها، جهت تکمیل به آن‌ها می‌دهد؛
مرحله سوم: تصدیق ملا امام و وکیل گذر
- فورم یا استعلام به دو نفر از همسایه‌ها، ملا امام، ملک یا وکیل گذر و ولسوالی یا ناحیه مربوطه برده شده و آن‌ها در رابطه به شهرت متوفی، علت مرگ آن، وارثان و شماره تذکره آن‌ها در فورم مربوطه معلومات ارایه و تصدیق می‌نمایند؛
- پس از تکمیل نمودن فورم یکی از وارثان، فورم را دوباره به آمریت ثبت اسناد و وثایق حوزه مربوطه یا محکمه ابتداییه در ولسوالی مربوطه ارایه و طی‌مراحل می‌نماید؛
مرحله چهارم: شهادت شهود
- دو نفر شاهد و سه نفر اقرارکننده با اصل تذکره‌ها و دو قطعه عکس شان و نیز یک نفر از وراثان به نمایندگی از همه و با دو قطعه عکس و اصل تذکره‌های تمام آن‌ها به محکمه مربوطه حاضر می‌شوند؛
- شاهدان در حضور قاضی مبنی بر صحت و سقم وارثان متوفی در وراثت خط اقرار نموده و شهادت می‌دهند؛
- وراثت‌خط ترتیب و معلومات وارثان و شاهدان در آن درج و سپس برای تسلیمی آن تاریخ را تعیین می‌گردد؛
مرحله پنجم: اخذ وراثت‌خط
- یکی از وارثان در روز معین به محکمه مربوطه رفته و با ارایه اصل تذکره، وراثت‌خط را که ثبت و مهر شده، تسلیم می‌شود؛
- سپس، یکی از وارثان، وراثت‌خط را به محکمه استیناف در ولایت کابل برده تا رییس محکمه استیناف از برحالی قاضی محکمه وثایق در وراثت‌خط تایید نماید؛ و
- تا این مرحله وراثت‌خط نهایی بوده و قابل استفاده در داخل کشور می‌باشد، اما جهت استفاده از آن در بیرون از کشور لازم است تا ترجمه و تاییدی وزارت امور خارجه اخذ گردد.
ترجمه وراثت‌خط
- متقاضی، وراثت‌خط را به یک از دارالترجمه‌های رسمی در ولایت کابل ارایه نموده تا آن را به زبان مشخص ترجمه نماید و سپس آن‌را به دفتر قضایای دولت در کابل برده تا از رسمی بودن دارالترجمه و صحت معلومات وراثت‌خط، تایید نماید؛
- دفتر قضایای دولت در کابل به متقاضی یک تعرفه بانکی می‌دهد و شخص مذکور مقدار 200 افغانی محصول تایید وراثت‌خط را به نمایندگی د افغانستان بانک تحویل و کاپی آویز بانک را به قضایای دولت ارایه می‌نماید؛
- سپس هر دو نسخه زبان ملی و ترجمه‌شده وراثت‌خط به دفتر افغان پُست در یکی از ناحیه‌های ولایت کابل ارایه می‌گردد؛
- دفتر افغان پُست به متقاضی یک آویز بانکی می‌دهد و شخص مذکور مقدار 200 افغانی محصول تایید وراثت‌خط را در نمایندگی د افغانستان بانک تحویل و کاپی آویز بانک را به دفتر افغان پُست ارایه می‌نماید؛ و
- دفتر افغان پُست، هر دو نسخه وراثت‌خط را تسلیم می‌شود و به متقاضی یک رسید که حاوی مراجعه دوباره به دفتر افغان پُست، است، ارایه می‌گردد؛
- وراثت‌خط توسط دفتر افغان پُست به وزارت امور خارجه به‌منظور تاییدی و مُهر فرستاده می‌شود؛ و
- متقاضی در روز معین به دفتر افغان پُست مراجعه و هر دو نسخه وراثت‌خط خود را دوباره تسلیم می‌شود.
اخذ وراثت‌خط مثنی
- یک نفر از وارثان در نخست درخواستی یا عریضه رسمی را عنوانی محکمه استیناف در مرکز یا محکمه ابتداییه در ولسوالی مربوطه ولایت کابل ترتیب، موضوع را در آن را شرح داده و طی آن درخواست وراثت‌خط مثنی را می‌نماید؛
- اسناد لازم برای دریافت وراثت‌خط مثنی، سند اعلان رادیو، کاپی وراثت‌خط مفقودشده، شماره صدور آن یا اصل وراثت‌خط تخریب‌شده می‌باشد؛ و
- متقاضی آسناد لازمه را به آمریت ثبت اسناد و وثایق محکمه استیناف در مرکز یا به محکمه ابتداییه در ولسوالی مربوطه ولایت کابل ارایه و پس از طی‌مراحل درخواستی، نکاح‌خط مثنی خود را به‌دست می‌آورد.
یادداشت: محاکم وثایق در سطح ناحیه‌های شهر کابل و محاکم ابتداییه در ولسوالی‌های این ولایت فعال و خدمات توزیع وراثت‌خط را ارایه می‌نمایند.